منطقه 4 شهرداری شیرازیکی از مناطق 9 گانه شهر شیراز است که در جنوب غربی این شهر واقع شده است و از سال 1369 به عنوان یک منطقه مستقل شهرداری درشیراز ایجاد شده و پیش از آن جرء منطقه 1 بوده است و در حال حاضر به دو منطقه 4 و 9 تفکیک شده است. این منطقه با مناطق 1 در شمال و 5 در شرق همجوار است . هر چند بخش کوچکی از این منطقه از سابقه سکونت برخوردار است ، اما بخش های وسیعی از مرکز و جنوب غربی آن هنوز در حال شکل گیری وساخت وساز سریع است . گذشته غیر سکونتی این منطقه ، عبور کمربندی شهراز آن، وجود کارخانه سیمان و از همه مهمتر عمل به عنوان دروازه جنوب و غرب شهر (جاده بوشهر) سبب شکل گیری صنایع و انبارهای بزرگ و تعمیرگاههای وسائط نقلیه سنگین در این منطقه شده است. این امر تا حدی چشم گیر است که اطراف در خیابان اصلی یعنی امیرکبیر و عدالت را کاملاً مرتبط با این ویژگــــــــی می توان مشاهده نمود. وجود کارخانجات بزرگی نظیر ریشمک و سیمان نیز بر عملکرد صنعتی منطقه صحه می گذارد. همچنین نقش این منطقه با توجه به وسعت و جمعیت موجود در اسکان جمعیت افزوده شده به شهر شیراز بسیار بالا بوده است.
اطلاعات آماری منطقه 4 در یک نگاه:
مورد |
کل |
جمعیت |
268860 |
شمار خانوار |
62525 |
وسعت |
4103 هکتار |
مساحت زمین مسکونی |
7029716 |
مساحت زیربنا |
4367904 |
تراکم ساختمانی |
2/76 |
محدوده منطقه4:
از شمال باند جنوبی بلوار پاسداران٬ از باسکول نادر تا میدان معلم٬ غرب بلوار ایمان جنوبی تا جنوب کمربندی و پل چنارراهدار٬ از جنوب شهرک میانرود و شرق بلوارعدالت ٬ خیابان انقلاب و باسکول نادر
محله ها :
کشن٬ عادل آباد٬ سراج٬ پاییز٬ 20متری امام خمینی ، پاسارگاد ، شقایق ...
1- ویژگیهای عمومی و جغرافیایی منطقه
7- چشمانداز و اهداف کلان شهر شیراز
موقعیت جغرافیایی شهرداری منطقه شش
این شهرداری از سال 1372 به جهت ارائه خدمات بهتر و مطلوبتر به مردم شریف و فرهیخته و با فرهنگ ساکن در محدوده خدماتی محول شده در موقعیت جغرافیایی ذیل تشکیل و راهاندازی گردیده است.
شمالاً: مشرف به کوه حد فاصل شهر جدید صدرا
جنوباً: مشرف به کوه جبل دراک و کوه تنگه سرخ
شرقاً: مشرف به بلوار معالی آباد
غرباً: مشرف به محدوده روستای گویم
وسعت محدوده خدماتی 1780 هکتار
وسعت محدوده استحفاظی 17000 هکتار
جمعیت 000/200 نفر
معرفی اجمالی منطقه 6 شهرداری شیراز
(جایگاه و چشمانداز)
1- ویژگیهای عمومی و جغرافیایی منطقه
باسلام
منطقه شش شهرداری از سال 1372 در حد انتهای شمال غربی شهر شیراز راهاندازی شده است، این منطقه از غرب توسط بلوار فرهنگ شهر، از شمال توسط مرز اراضی صنایع الکترونیک و رودخانه خشک، از شمال شرقی و شرق توسط باغهای قصرالدشت و از جنوب توسط خیابان شمس معالیآباد محدود میشود. (البته محدوده طرح تفصیلی)
این منطقه در مرغوبترین اراضی شمال غرب شیراز واقع شده است و در مجموع بافتی نوساز دارد که محصول توسعه شهری شیراز به سمت شمال غرب در دهههای اخیر است. احداث کارخانه صنایع الکترونیک و مجموعههای آپارتمانی معالیآباد و ایجاد دسترسیهای مناسب به این منطقه- در پیش انقلاب- جاذبه لازم را جهت گسترش موجهای توسعه مسکونی فراهم آورد و بعد از انقلاب طرحهای تفکیکی که اغلب بدون رعایت حداقل ضوابط شهرسازی، همراه با فعالیت بسازوبفروشها، بورسبازی زمین و . . . است، در این منطقه آغاز شد.
منطقه شش به دلایل موقعیت استقرار، هسته اولیه شکلگیری و زمان گسترش آن، وضعیت کاملاً متفاوتی از سایر مناطق شیراز دارد. این تفاوت در نقش منطقه بر کلان شهر شیراز و مسایل و معضلات درونی منطقه متبلور شده است.
از لحاظ ویژگیهای زیست محیطی منطقه شش (شمال غرب) شهر شیراز از امکانات و توانهای بالقوه نسبتاً مطلوب را نسبت به دیگر مناطق شهر را دارا میباشد که مهمترین زمینههای آنها عبارتند از:
آب و هوای مطلوب، منابع آب زیرزمینی مناسب، دید و منظر مطلوب که منجر به ایجاد فضاهای گذران اوقات فراغت منطقه و کل شهر شده است.
از سوی دیگر باتوجه به اینکه جریان هوا (بادهای غرب به شرق) از این محدوده میگذرد و سیلابها به عنوان اولین نقطه برخورد شهر با این منطقه تماس دارند و از همه مهمتر منابع ذخیره آبهای آشامیدنی آهکی شیراز که در دامنههای جنوبی این منطقه (جبل درک) قرار دارد. لذا کنترل مخاطرات طبیعی مشمل بر آلودگی هوا، آلودگی منابع آب و تخریب گیاهی حوضه آبریز رودخانه تنگ سرخ بر منطقه و تمامی سطوح شهر منطقه شهری شیراز اثر خواهند داشت که لزوم بررسیها و مطالعات ویژهای را در زمینههای مختلف زیست محیطی جهت پایداری توسعه شهر شیراز ضروری مینماید.
از لحاظ جمعیتی با توجه به طرح تفصیلی در مساحت 485 هکتاری طرح 51290 نفر ساکن میباشند ولی با الحاق 2289 هکتار از محدوده شمال غرب به منطقه مساحت منطقه به 2779 هکتار رسیده است که در محدوده جدید نیز 27793 نفر ساکن میباشند که جمعیت را به 79083 نفر رسانده است. باتوجه به محدوده جدید منطقه شش این منطقه در حدود 15 درصد مساحت و 6 درصد جمعیت شهر را در خود جای داده که نشان دهنده تراکم جمعیتی پایین منطقه میباشد.
مساحت(هکتار) |
درصد |
جمعیت(نفر) |
درصد |
تراکم جمعیتی ناخالص | |
منطقه6 |
2779 |
15 |
79083 |
6 |
7/28 |
کل شهر |
18622 |
100 |
1314437 |
100 |
6/70 |
به طور خلاصه موارد زیر را در مورد مسائل اجتماعی و اقتصادی منطقه 6 میتوان برشمرد:
- این منطقه بالاترین نرخ رشد جمعیت را در بین مناطق شهر را دارد؛
- بعد خانوار منطقه بعد از منطقه یک در پایینترین سطح قرار دارد؛
- دارای بالاترین نرخ با سوادی در بین مناطق شهر میباشد؛
- بعد از منطقه یک دارای بیشترین درصد شاغلین در دورههای آموزش عالی را دارد؛
- دارای بیشترین درصد نسبی شاغلین مرد و زن و کمترین درصد بیکاری است.
- دارای بیشترین شاغلین در بخش خدمات و کمترین شاغل در بخش صنعت میباشد.
- این منطقه 30% مشاغل اظهار نشده دارد که بیانگر پنهانکاری نوع شغل به دلایل از قبیل فرار از مالیات و مشاغل غیرقانونی است.
در مجموع منطقه شش از لحاظ سطحبندی توسعه اجتماعی- اقتصادی انجام شده در بین مناطق شهر شیراز رتبه اول را از لحاظ میزان توسعهیافتگی را داراست.
منطقه شش یکی از مناطق تولید سفر به سمت مرکز شهر میباشد که تقاضای انبوه سفر گویای این مسئله میباشد برطبق مطالعات قطار شهری از 12186 مسافر در ساعت اوج 9444 نفر قصد حرکت به سمت شرق شهر را دارند که نشاندهنده این مسئله است که منطقه شش باتوجه به جمعیت ساکن خود فاقد فرصتهای شغلی مناسب است که این مسئله نقش خوابگاههای مسئله را نشانگر میباشد.
از سوی دیگر اگر 5 کاربری تجاری، اداری و مسکونی موقت (هتل) و نظامی انتظامی، آموزش عمومی را عمده کاربریهای اشتغالزا بدانیم این منطقه فاقد کاربری نظامی و از لحاظ 4 کاربری دیگر دارای سطح مطلوبی نمیباشد.
کاربری |
مسکونی دائم |
مسکونی موقت |
تجاری |
آموزش عمومی |
آموزش عالی |
اداری |
انتظامی |
شبکه ارتباطات | |
منطقه6 |
مساحت |
231 |
2/1 |
8/0 |
2/4 |
8/4 |
1/5 |
2/0 |
7/124 |
درصدکل |
8/4 |
9/4 |
33/0 |
74/2 |
04/2 |
48/2 |
06/0 |
82/3 | |
کل شهر |
4815 |
25 |
242 |
153 |
235 |
205 |
293 |
3262 |
آمار ارائه شده براساس محدوده طرح تفصیلی میباشد و کاربریهای محدوده شمال غرب لحاظ نشده است.
از لحاظ شبکه ارتباطی تقریباً 8/3 درصد از معابر اصلی شهر در منطقه قرار دارد که 2 محور کمربندی و بلوار میرزای شیرازی با ترافیک سنگین را به منطقه تحمیل میکند البته با احداث بلوار وحدت و محور موازی جاده سپیدان از شهرک گلستان به شهرک بهشتی شاهد تحول اساسی در منطقه خواهیم بود.
منطقه شش شهرداری شیراز در حال حاضر نقش تأمین بخشی از نیروهای کارشهری در مشاغل فنی و اداری، گلوگاه ارتباطی توسعه شمال غرب با مرکز شهر، دروازه ارتباط با سپیدان و یاسوج (مرکز استان کهکیلویه و بویراحمد) پشتیبانی اداری و مدیریت شهری توسعه شمال غرب و راه دسترسی به فضاهای تشکیل مراسم جمعیت (جشنها) در غرب منطقه را به عهده دارد.
به جز تأمین محل سکونت نیروهای کار که نقش درونی منطقه است و همچنین خدمات دروازهای مستقر در محور دکترحسابی، در سایر موارد این منطقه نقش واسطه را دارد و فقط زیانهای ناشی از عبور و مرور حجم را تحمل میکند.
7- چشمانداز و اهداف کلان شهر شیراز
1- شیراز شهر ادب، فرهنگ و هنر
2- شیراز شهر خدمات و فنآوری برتر
3- شیراز کانون جهانگردان و دروازه ارتباط ملل
4- شیراز شهر سبز
5- شیراز شهر منظم
6- شیراز شهر سالم
7- شیراز شهر عرفانی و مذهبی
8- شیراز شهر مشارکتهای مدنی
1- تعادل بخشی فضایی شهر در جهت کارآمدی کاربرد منابع
2- ارتقاء شرایط زیست
3- ارتقاء سطح عملکردهای شهر و گسترش فعالیتهای برتر
4- حفظ، احیاء اشاعه و ارتقاء و عمق بخشیدن به هویت تاریخی، فرهنگی، مذهبی و اجتماعی
5- تقویت نظام مدیریتی شهری با تکیه بر بیشترین مشارکت نهادهای مردمی
6- ارتقاء وضعیت اقتصادی و تأمین اشتغال همراه با رونق اقتصادی
9- نقش منطقه شش شهرداری در چشمانداز آتی شیراز
وسعت کم منطقه شش در اثر شرایط طبیعی، باعث شده تا کاربریهای مسکونی و بسیاری از فعالیتهای پاک به ماورای ضلع غربی منطقه هجوم آوردند. این توجه به شمال غرب و تمرکز روزافزون کاربریها در آن، بار تحمیل شده به منطقه شش را دایماً سنگینتر میکند، در حالی که بهرهای از این رهگذر نصیب منطقه نمینماید. هدایت و کنترل توسعه شمال غرب و نگرش اصولی به پتانسیلهای منطقه شش، میتواند نقش حاشیهای منطقه را به نقش مفصلی کارآمد تبدیل مینماید. لذا چشمانداز منطقه شش را میتوان به شرح زیر بیان نمود:
- منطقه شش، مفص کارآمد اتصال بازوی توسعه شمال غرب شهر با پیکره اصلی کلان شهر شیراز با پایان دادن به نقش حاشیه آن نسبت به شیراز.
- نقش گردشگری و گذران اوقات فراغت.
»بازارچههای موجود در سطح منطقه
سه بازارچه واقع در خیابان گلدشت شهید دستغیب معالی آباد
یک بازارچه واقع در شهرک حافظ بر بلوار اصلی
شش بازارچه واقع در سطح محدوده شهرک گلستان
سه بازارچه واقع در سطح محدوده شهرک بهشتی
یک بازارچه واقع در سطح محدوده شهرک استقلال
»پلهای هوایی عابرین پیاده موجود در سطح منطقه
پل هوایی میرزای شیرازی بعد از پل معالیآباد و قبل از زیرگذر میلاد
پل هوایی صنایع بعد از زیرگذر میلاد نرسیده به میدان صنایع
پل هوایی آرین ورودی شهرک آرین به جاده شیراز- سپیدان
پل هوایی بزین ورودی شهرک بزین به جاده شیراز- سپیدان
»بلوارهای موجود در محدوده منطقه
بلوار معالیآباد
بلوار میرزای شیراز
بلوار گلدشت دستغیب
بلوار 60 متری منصورآباد (بلوار بهشت)
بلوار کمربندی
بلوار علامه ایمنی
بلوار غدیرشمالی
بلوار دهخدا
بلوار غدیر جنوبی
بلوار 45متری گلدشت حافظ
بلوار بهشتی
بزرگراه وحدت
بلوار جوادیه
بلوار 30 متری اکبرآباد
بلوار اکبرآباد
بلوار کشاورز شهرک باهنر
بلوار شهید زارع شهرک باهنر
»روستاهای واقع در حریم و محدوده خدماتی سطح منطقه
روستای گویم
روستای دوکوهک
روستای قصر قمشه
روستای انجیره
روستای جوادیه
روستای اکبرآباد
روستای منصورآباد
روستای دینکان
روستای بزین
تذکر:
تمامی روستاهای اشاره شده به جز ردیف اول تا اواخر سال گذشته در محدوده خدماتی شهر بوده و از تمامی امکانات و خدمات شهری بهرهمند و استفاده مینموده است که از این روستا (گویم، دوکوهک، قصر قمشه، انجیره، جوادیه) حسب قانون مصوب مجلس شورای اسلامی از شهر منفک و به روستا تبدیل شده و از طریق دهیاریها اداره خواهد شد.
»شهرکهای اقماری احداث شده در سطح منطقه شش
شهرک گلستان
شهرک استقلال
شهرک بزین
شهرک بهشتی
شهرک گلدشت حافظ
شهرک صدا و سیما
شهرک فرمانداری
شهرک آرین
شهرک باهنر
شهرک عرفان
شهرک گلدشت محمدی
شهرک وحدت حافظ
شهرک وحدت معالی آباد
کوی میلاد میرزای شیرازی
کوی قدس میرزای شیرازی
»فرهنگ سراهای موجود در سطح منطقه
فرهنگ سرای علوی واقع در بلوار میرزای شیرازی
فرهنگ سرای ملت واقع در بلوار معالیآباد
فرهنگ سرای گلستان واقع در شهرک گلستان
قرائتخانه وحدت واقع در مجتمع پنج هزار واحدی معالی آباد
قرائت خانه و سالن اجتماعات منطقه شش واقع در بلوار میرزای شیرازی (در حال حاضر بعنوان باشگاه اسکیت مورد استفاده است)
نمازخانه علوی واقع در پارک علوی
نمازخانه امام رضا (ع) واقع در پارک امام رضا (ع)
»پارکهای شهری و محلهای موجود در سطح منطقه